Terug naar alle artikelen

Rioolwatermetingen belangrijkere rol bij zicht houden op virus

De coronapandemie bevindt zich in een andere fase. Het virus gaat nog steeds rond, maar dat leidt niet acuut tot een te hoge druk op de zorg. Daarom verandert ook de inzet van het testen bij de GGD’en: in veel gevallen is een test bij de GGD niet nodig. Dit betekent dat cijfers over het aantal positieve testen minder geschikt zijn om het virus in de gaten te houden.

Deze rol zal onder andere worden overgenomen door rioolwatermetingen. In dit artikel leggen we uit waarom zicht blijven houden belangrijk is, welke rol rioolwatermetingen hierbij spelen en hoe we hier op het Coronadashboard mee omgaan.

Sinds 11 april 2022 is het niet meer nodig om na een positieve zelftest een bevestigingstest (confirmatietest) te doen bij de GGD. De teststraten worden alleen nog gebruikt door bijvoorbeeld mensen die een herstelbewijs willen, of mensen die in een instelling wonen. Dat er veel minder mensen een (PCR-)test laten doen bij de GGD, heeft gevolgen voor de cijfers. Zo neemt het aantal positieve testen af, en zal ook het percentage positieve testen veranderen. De cijfers zijn hierdoor minder geschikt om zicht te houden op de verspreiding en ontwikkeling van het virus.

Virusdeeltjes in rioolwater
Toch blijft het belangrijk om het virus in de gaten te houden. Bijvoorbeeld om een opleving van het virus aan te zien komen, of een nieuwe variant te herkennen en dan snel te kunnen handelen. Voor het volgen van het virus zijn rioolwatergegevens geschikt. Als mensen corona hebben is dat namelijk niet alleen terug te vinden in keel en neus, maar mensen scheiden het vaak ook uit in hun ontlasting. Dit geldt zowel voor mensen met klachten, als voor mensen zonder klachten. Onafhankelijk van hoe mensen zich voelen en of mensen zich laten testen, kun je dus zien of er een toename of afname van de hoeveelheid virusdeeltjes in het rioolwater optreedt. De afgelopen tijd is gebleken dat de hoeveelheid virusdeeltjes in het rioolwater een goed beeld geeft over de verspreiding van het virus. Een toename of afname geeft aan of steeds meer of juist steeds minder mensen corona hebben. Lees meer over rioolwateronderzoek op de website van het RIVM.

Deze afbeelding geeft een beeld van het proces van het rioolonderzoek. De stappen zijn in de volgende volgorde: monsters verzamelen, naar RIVM brengen, voorbereidingen treffen voor analyse, RNA extraheren, PCR- en ander onderzoek naar COVID-varianten opsporen, data-analyse en modellering, data toevoegen aan het Coronavirus Dashboard.


Gegevens uit enquêtes, via huisartsen en ziekenhuizen
Naast rioolwatermetingen maakt het kabinet onder andere gebruik van gezondheidsgegevens uit enquêtes bij mensen die zich hiervoor hebben aangemeld (de Infectieradar), en gegevens die het RIVM krijgt van huisartsen over mensen met griepachtige klachten. Ook de opnames in de ziekenhuizen en op de IC’s geven een goede indicatie van de ontwikkeling van het virus.

Drie keer per week monster uit 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties
Het RIVM ontvangt van alle ruim 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties verspreid door heel Nederland drie keer per week een monster van rioolwater. Al deze monsters (meer dan 1200 per week) worden in het laboratorium van het RIVM onderzocht op coronavirusdeeltjes. Op het Dashboard zijn deze gegevens terug te vinden op de pagina ‘Virusdeeltjes in het rioolwater ’.