Vaccinaties

Waar komen de cijfers vandaan?

Het RIVM levert cijfers over de vaccinatiegraad en het aantal gevaccineerde mensen. Het RIVM levert de totale vaccinatiegraad in Nederland ook aan het European Center for Disease Preventrion and Control (ECDC). Het ECDC toont de coronacijfers per EU-land. De cijfers over de vaccinatiegraad per gemeente zijn beschikbaar als open data.

• Bekijk de vaccinatiecijfers op de website van het RIVM
• Bekijk de website van het ECDC
• Bekijk de open data van het RIVM over de vaccinatiegraad per gemeente
• Bekijk de beschrijving van de dataset van het RIVM over de vaccinatiegraad per gemeente
  

Basisserie coronaprikken
Op het coronadashboard laten we zien hoeveel mensen de basisserie coronaprikken deels hebben gehad en hoeveel mensen de basisserie prikken hebben gehad.

Basisserie betekent:

• 1 prik met het Janssen-vaccin gehad, óf
• 2 prikken (BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca of Novavax), óf
• 2 prikken gehad van verschillende vaccins, óf
• corona gehad en 1 prik

Mensen met een ernstige afweerstoornis hebben een 3e prik aangeboden gekregen. Voor deze groep is de 3e prik onderdeel van de basisserie.

Sinds 14 maart 2022 registreren de GGD'en andere uitvoerders het aantal mensen dat een Novavax-vaccin heeft gehad. Novavax is een eiwit-vaccin. Dit vaccin is een alternatief voor mensen die geen mRNA-vaccin of vector-vaccin willen, of die om medische redenen niet mogen krijgen. Novavax is beschikbaar voor mensen van 18 jaar en ouder. Het vaccin is niet beschikbaar als booster.

Herhaalprik tegen corona
Iedereen van 12 jaar en ouder kan in het najaar 2022 een herhaalprik tegen corona krijgen met vernieuwde vaccins om een opleving van het coronavirus tegen te gaan.

Mensen met een hoger risico om ernstig ziek te worden door corona en zorgmedewerkers met patiënten- of cliëntencontact zijn als eerste aan de beurt. Zij krijgen sinds 13 september 2022 een uitnodiging. Daarmee kunnen zij op afspraak bij de GGD’en terecht voor de herhaalprik. Daarna kan iedereen vanaf 12 jaar die dat wil uit voorzorg een herhaalprik krijgen als zij aan de beurt zijn.

Dit kan vanaf 3 maanden na de laatste coronaprik of coronabesmetting. Om de herhaalprik te kunnen halen moet de basisserie van de coronavaccinatie zijn afgerond.

De herhaalprik tegen corona kan:
• beschermen tegen ernstige ziekte, ziekenhuisopname of overlijden door corona;
• helpen voorkomen dat de zorg het te druk krijgt; en
• helpen om onder andere bedrijven, horeca en sportscholen open te houden doordat minder mensen ziek worden.

Volgorde vaccinatie vanaf 19 september 2022
Mensen met een hoger risico om ziek te worden en zorgmedewerkers met patiënten- of cliëntencontact worden sinds 13 september als eerste uitgenodigd. U ontvangt een uitnodigingsbrief voor de herhaalprik.
Mensen met een hoger risico om ziek te worden zijn:
• mensen vanaf 60 jaar;
• mensen vanaf 12 jaar tot en met 59 jaar die jaarlijks worden uitgenodigd voor de griepprik;
• bewoners van zorginstellingen;
• mensen met het syndroom van Down.

Basisserie + 1 vaccinatie (eerder boosterprikken)
Vanaf 18 november 2021 is het boosterprogramma (basisserie +1 vaccinatie) gestart voorheen booster genoemd.

Op het dashboard was te zien welk percentage van de groepen 18 jaar en ouder en 12 jaar en ouder een boosterprik heeft gehad.

De boosterprik werd gegeven 3 maanden na de laatste coronaprik en was bedoeld om de bescherming tegen corona hoog te houden. Het getoonde getal was het totaal aantal boosterprikken dat is gezet door de GGD en door overige uitvoerders (denk aan ziekenhuizen en verpleeghuizen).

De GGD registreerde vanaf 18 november 2021 hoeveel boosterprikken er werden gezet (bij de GGD-locaties en door andere uitvoerders zoals ziekenhuizen) en gaf dit door aan het RIVM. Naast de GGD'en zetten ook overige uitvoerders (zoals ziekenhuizen) boosterprikken. Tot dinsdag 1 januari 2022 werd het aantal gezette boosterprikken door deze overige uitvoerders geschat. Sinds deze datum werd het daadwerkelijke aantal gezette boosterprikken getoond.

De boostervaccinatiegraad voor de 12-plus bevolking in Nederland werd per 24 maart 2022 getoond. De boostervaccinatiegraad voor 12- tot 17-jarigen werd per 12 mei 2022 niet meer getoond omdat een aparte categorie onvoldoende toevoegde aan de data over de 12-plus bevolking.

Vaccinatiegraad per leeftijdsgroep
Deze tabel toont hoeveel procent van alle mensen in een leeftijdsgroep de basisserie coronaprikken heeft afgerond en hoeveel procent ook een herhaalprik tegen corona heeft gehad.

Bij de leeftijdsgroep 5- tot 11-jarigen wordt geen data over de herhaalprik tegen corona getoond (lege balk) omdat deze voor hen niet wordt aangeboden (deze kinderen komen wel in aanmerking voor de basisserie).

Derde coronaprik
Mensen met een ernstige afweerstoornis hebben een 3e prik aangeboden gekregen. Voor deze groep is de 3e prik onderdeel van de basisserie. Na deze 3e prik uit de basisserie kwam deze groep ook in aanmerking voor een boosterprik en een herhaalprik.

De GGD hield van 6 oktober 2021 tot 31 maart 2022 bij hoeveel 3e prikken werden gezet. Per die datum wordt dat niet meer bijgehouden omdat vrijwel iedereen uit deze groep inmiddels de gelegenheid heeft gehad om een 3e prik te halen. In totaal kregen tot 31 maart 2022 133.380 mensen een 3e prik.

Basisserie + 2 vaccinatie (voorheen herhaalprik)
Vanaf 28 februari 2022 kwamen personen van 60 jaar en ouder en specifieke groepen in aanmerking voor een herhaalvaccinatie (basisserie +2 vaccinatie) voorheen herhaalprik genoemd.

Het dashboard liet zien hoeveel mensen een herhaalprik tegen corona hebben gehad. Bepaalde groepen mensen konden 3 maanden na hun boosterprik een herhaalprik krijgen. Het ging om 60-plussers, mensen met Down, mensen met een ernstige immuunstoornis en bewoners van verpleeghuizen. Deze herhaalprik moest de bescherming tegen corona weer op peil brengen. De herhaalprik was geen onderdeel van de basisserie coronaprikken.

Hoe komen de cijfers tot stand?

Vaccinatiegraad
Het RIVM baseert de cijfers over de totale landelijke vaccinatiegraad tot nu toe op het aantal gezette coronaprikken, omdat de gemelde prikken in het COVID-vaccinatie Informatie- en Monitoringsysteem (CIMS) eerder niet compleet genoeg waren. Omdat de vaccinatiegraad deels gebaseerd is op berekeningen, kan de werkelijke vaccinatiegraad iets anders zijn.

De cijfers over de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en de vaccinatiegraad per gemeente komen uit CIMS. Het RIVM registreert in CIMS hoeveel mensen de basisserie coronaprikken deels hebben gehad en hoeveel mensen de basisserie coronaprikken hebben gehad.

Als in een bepaalde bevolkingsgroep de vaccinatiegraad heel hoog of juist heel laag is, kan dit herleidbaar zijn tot personen. Vanwege de privacy toont het dashboard in die gevallen daarom 'meer dan 95%' of 'minder dan 5%' in plaats van een precies percentage.

Vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente en aantal mensen dat basisserie coronaprikken heeft gehad in werkelijkheid hoger
De vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente ligt in werkelijkheid hoger dan op het dashboard staat. Dat komt omdat in CIMS alleen de prikken zijn geregistreerd die zijn gezet bij mensen die toestemming hebben gegeven voor deze registratie.

Voor de leesbaarheid gebruikt het dashboard afgeronde getallen voor de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente. We ronden alle getallen naar beneden af.

Wachttijd na laatste coronaprik
Op het dashboard is de basisserie coronaprikken afgerond direct na de laatste prik. Het dashboard houdt dus geen rekening met de wachttijd na de laatste coronaprik. In Nederland geldt een wachttijd van 4 weken voor het Janssen-vaccin en een wachttijd van 2 weken voor overige vaccins. Pas daarna geeft de vaccinatie voldoende bescherming tegen corona.

Gezette coronaprikken
Het RIVM houdt in CIMS bij hoeveel coronaprikken GGD-priklocaties, de ziekenhuizen, de instellingen en de huisartsen hebben gezet. Maar de gegevens in CIMS zijn nog niet compleet, omdat huisartsen en instellingen een klein deel van de coronaprikken die zij hebben gezet nog niet hebben gemeld. Daarom toont het dashboard een berekening van het RIVM van het totaal aantal gezette coronaprikken.

Het RIVM maakt de berekening door te kijken naar hoeveel vaccins er zijn bezorgd bij priklocaties. Het RIVM gaat uit van 6,9 doses per flesje voor BioNTech/Pfizer, 10 per flesje Moderna, 11 per flesje AstraZeneca en 5 per flesje Janssen. Voor sommige vaccins kunnen dit andere hoeveelheden zijn dan de fabrikant aangeeft. Het RIVM houdt in de berekende aantallen rekening met 1% verspilling. Bij een deel van de prikken die door de GGD’en zijn gezet, staat in CIMS niet vermeld met welk vaccin dit is gedaan. Deze prikken zijn niet meegerekend in de grafiek.

Bekijk de toelichting op de berekening op de website van het RIVM (onder de tabel met de vaccinatiecijfers staat een groene balk. Kies 'meer informatie' voor uitleg).

Aanpassingen en correcties

Wijziging leeftijdsgroepen vaccinatiegraad

Vanaf 6 juli 2022 heeft het RIVM de leeftijdsgroepen voor het monitoren van de vaccinatiecampagne aangepast. Hierdoor zijn de groepen die in aanmerking komen voor bijvoorbeeld een herhaalprik beter te volgen. Voorbeeld: de leeftijdsgroep 61-70 is veranderd in de groep: 61-69 jaar.

Correctie aantal mensen basisserie afgerond
Vanaf 11 november 2021 worden mensen die corona hebben gehad en één prik meegeteld in het aantal mensen dat de basisserie coronaprikken heeft gehad in de grafiek ‘Gevaccineerde mensen’.

Vaccinatiegraad

Nieuwe rekenmethode RIVM
Het RIVM publiceert sinds 19 januari 2021 een wekelijkse update met cijfers over het aantal gevaccineerden in Nederland. De vaccinatiecijfers werden voorheen gebaseerd op het aantal prikken dat de GGD heeft geregistreerd in het registratiesysteem CoronIT. Dit aantal werd aangevuld met het aantal vaccins dat is geleverd aan huisartsen, ziekenhuizen en instellingen (dus andere uitvoerders dan de GGD).

De vaccinatiegraad op basis van deze geleverde vaccins moest tot 24 mei 2022 geschat worden. Dat komt omdat de registraties niet helemaal volledig waren. Het RIVM kan de vaccinatiegegevens nu beter berekenen. In de nieuwe methode wordt het landelijk COVID-vaccinatie Informatie- en Monitoringsysteem (CIMS) als basis gebruikt voor de vaccinatiecijfers. Het RIVM vult de geregistreerde vaccinaties in CIMS aan met GGD-vaccinatiegegevens die niet in CIMS staan. Voor de andere uitvoerders wordt deze aanvulling berekend op basis van de GGD gegevens. Daarbij houden we er rekening mee dat één prik na een coronabesmetting ook geldt als een afgeronde basisserie.

Hiernaast gebruikt het RIVM nu actuelere bevolkingscijfers. Tot 24 mei 2022 rekende het RIVM met bevolkingscijfers van 1 januari 2020. Dat kwam overeen met hoe het European Centre for Disease Control (ECDC) werkte met bevolkingscijfers. Nu worden de cijfers per kwartaal geactualiseerd door het RIVM. Ook telt het RIVM gevaccineerde mensen die zijn overleden of geëmigreerd, niet meer mee. Hierdoor moest de vaccinatiegraad van de Nederlandse bevolking iets naar beneden worden bijgesteld.

De vaccinatiecijfers vallen vooral lager uit omdat overleden en geëmigreerde personen niet meer meetellen, en omdat de bevolkingsgegevens zijn geactualiseerd. De nieuwe rekenmethode, waarbij geen schatting meer wordt gebruikt op basis van prikken die zijn geleverd aan ziekenhuizen, instellingen en huisartsen, hebben minder invloed.

De rekenmethode van het RIVM voor wat betreft de bevolkingscijfers, heeft gevolgen voor de grafieken ‘Vaccinaties door de tijd heen’ op het Coronadashboard. Deze grafiek laat het aantal prikken zien in het verleden. Omdat het RIVM de cijfers met terugwerkende kracht aanpast, per 1 januari 2020, wijken de nieuwe cijfers van het RIVM af van deze grafiek. Daarom wordt de grafiek per 24 mei 2022 op dit moment niet bijgewerkt.

Vaccinatiegraad Janssen-vaccin
Mensen die een coronabesmetting hebben doorgemaakt en één coronaprik (anders dan Janssen) hebben gehad, tellen vanaf 22 september 2021 mee als 'basisserie prikken gehad' in de cijfers per gemeente en per leeftijdsgroep. Hierdoor stegen de cijfers per die datum. Daarnaast is op dezelfde datum een aantal prikken met het Janssen-vaccin die te veel waren meegeteld, uit de data gehaald. Daardoor daalde de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep enigszins.

Verbeterde data
De GGD heeft geannuleerde of mislukte vaccinaties uit de data verwijderd. Ook heeft de GGD correcties doorgevoerd bij coronaprikken die met verschillende type vaccins zijn gezet. Ongeveer 160.000 coronaprikken zijn uit de dataset verwijderd. In de verbeterde dataset zijn de cijfers tot 9 augustus 2021 verwerkt. Dit is op 10 augustus 2021 op het dashboard bijgewerkt.

Actualisatie vaccinatiegegevens juli 2022
Eenmaal per kwartaal worden de nieuwste bevolkingsgegevens gebruikt voor de rapportage. Voor de rapportage van medio juli 2022 zijn de actuele bevolkingsgegevens van juli 2022 gebruikt. Ook zijn de leeftijdsgroepen aangepast en de berekening van leeftijd is aangepast naar 2022 min geboortejaar. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat de vaccinatiegraden iets lager worden. De vaccinatiegraad van de basisserie neemt door de aanpassingen af met 1%.

Gezette coronaprikken
Vanaf 11 november 2021 kan bij coronaprikken die gezet worden door andere uitvoerders dan de GGD (bijvoorbeeld instellingen of ziekenhuizen), niet meer ingeschat worden hoeveel vaccins er zijn toegediend voor een 1e of 2e coronaprik. De reden hiervoor is dat de schatting van het aantal toegediende 1e en 2e prikken gebaseerd wordt op het aantal uitgereden vaccins (doses geleverd aan huisartsen). Bij de uitgereden vaccins wordt geen onderscheid gemaakt tussen de vaccins voor de 1e en 2e prikken en de vaccins die gebruikt worden voor de boosterprik. Er wordt daarom aangenomen dat er door overige uitvoerders vanaf 11 november 2021 geen 1e en 2e prikken meer worden toegediend.