Cijferverantwoording- Cijferverantwoording
Virusdeeltjes in rioolwater
Waar komen de cijfers vandaan?
De cijfers over rioolwatermeting komen van het RIVM. Deze data zijn beschikbaar als open data.
- Download hier het csv-bestand met de open data van het RIVM over rioolwater
- Bekijk de volledige COVID-19 dataset op de website van het RIVM
- Bekijk de beschrijving van de dataset over rioolwater op de website van het RIVM
Hoe komen de cijfers tot stand?
De rioolwatermetingen worden gedaan bij alle rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) in het hele land en geven informatie voor heel Nederland. Vanuit de RWZI’s gaan monsters van ongezuiverd rioolwater gekoeld naar het RIVM. Onderzoekers van het RIVM analyseren deze monsters en zoeken uit hoeveel coronavirusdeeltjes erin zitten. Voor elke locatie analyseren de onderzoekers gemiddeld drie keer per week (voorheen vier keer per week) rioolwater dat in 24 uur verzameld is.
Het duurt een aantal dagen voor de uitkomst van een onderzoek bekend is. Daarom staan op het dashboard geen metingen van de meest recente dagen.
Per week kan het aantal succesvolle metingen variëren. In de open data staat per datum bij welke locaties met succes gemeten is. Bij een meting kan het aantal virusdeeltjes in het rioolwater zo laag zijn, dat het niet gemeten wordt. Dan staat de meetwaarde op 0. Het rioolwateronderzoek is nog in ontwikkeling.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft in samenwerking met de waterschappen het aantal aangesloten inwoners per RWZI in kaart gebracht. Dit stelt het RIVM in staat om het aantal virusdeeltjes per 100.000 inwoners te berekenen. Om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken, kijken we hoeveel virusdeeltjes er gemiddeld zijn per 100.000 mensen. Als er in 1 bepaalde gemeente precies 100.000 mensen zouden wonen, zou het gemiddeld aantal virusdeeltjes getoond op het dashboard bij die gemeente x 100 miljard zijn.
Hoe moet ik de percentages uitleggen
Omdat er op dit moment weinig virusdeeltjes in het rioolwater zijn, leiden kleine absolute stijgingen en dalingen in virusdeeltjes tot grote percentages stijgingen en dalingen. Ondanks een hoog percentage stijging of daling, is het aantal virusdeeltjes op dit moment erg laag.
Aanpassingen en correcties
Verwijderen extreem hoge metingen uit datasets
Het RIVM heeft in een aantal gevallen, samen met het ministerie van VWS, besloten metingen uit de open data te halen. De uitkomst van deze metingen waren zeer hoog en weken sterk af van de regionale en landelijke trends in het rioolwateronderzoek. Ook lieten andere indicatoren, zoals het aantal positieve testen, een ander beeld zien.
Het is uitvoerig onderzocht door het RIVM en blijft een doorlopend onderzoek. Het RIVM heeft een protocol vastgesteld hoe met dit soort hoge waarden om te gaan.
6 februari 2023 Wijziging aantal metingen per week
Het RIVM heeft aantal metingen per locatie teruggebracht van 4 naar 3 per week. Dit is voldoende om zicht te houden op het virus.
30 december 2022 Nieuw bestand CBS inwoners
Het RIVM gebruikt een nieuwe versie van het bestand van het CBS, waarin het aantal inwoners per verzorgingsgebied van rioolwaterzuiveringsinstallaties beschreven staat. De nieuwe cijfers in deze versie zijn met terugwerkende kracht doorgevoerd over alle rioolwatermetingen uit 2022.
26 september 2022 Regenval zorgt voor afwijkingen in metingen alle RWZI's
De uitkomsten van de rioolwatermetingen van maandag 26 september 2022 geven volgens het RIVM geen goed beeld van de hoeveelheid virusdeeltjes in het riool. Dit komt omdat er in het hele land veel regen is gevallen tijdens het nemen van de monsters. Daarom zullen deze metingen niet in de open data gepubliceerd worden.
18 augustus 2022 Verwijdering hoge metingen alle data RWZI Katwoude
Vanaf 18 augustus 2022 is er geen rioolwatermeting meer voor de RWZI Katwoude te zien. Ook worden de rioolwatermetingen van RWZI Katwoude met terugwerkende kracht niet meer in de berekeningen meegenomen.
4 mei - 24 juni 2022 Geen meetgegevens RWZI Zeewolde
Tussen 4 mei en 24 juni 2022 zijn geen meetgegevens bekend van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Zeewolde vanwege technisch onderhoud.
3 februari 2022 Verwijdering hoge metingen uit dataset
- 8 november 2020 RWZI Beilen
- 21 februari 2021 RWZI Dokhaven
- 21 maart 2021 RWZI Veenendaal
- 22 juli 2021 RWZI Ameland
- Alle data van RWZI Woerden
31 augustus 2021 Afwijkende meting locatie Dinther
Op 31 augustus 2021 publiceerde het dashboard een meting van 26 augustus 2021 van meetlocatie Dinther met een heel hoge uitkomst. Deze meting zorgde ook voor een grote stijging van de landelijke cijfers. Omdat de waarde zo extreem was en het RIVM na kwaliteitscontroles en onderzoek geen verklaring heeft gevonden, heeft het RIVM de meting op 1 september 2021 uit de gegevens gehaald. Het RIVM heeft nader onderzoek gedaan naar andere metingen uit dezelfde periode. De uitkomsten van monsters van 25 augustus 2021 en 30 augustus 2021 staan op het dashboard.
4 maart 2021 Berekeningen voor gemeenten zonder eigen RWZI
Vanaf 4 maart 2021 berekent het dashboard ook voor gemeenten die geen eigen rioolwaterzuivering hebben hoeveel virusdeeltjes er in het rioolwater zitten. Dit doen we door de metingen van de rioolwaterzuiveringen te gebruiken waar deze gemeenten op aangesloten zijn en door te kijken naar de bevolkingscijfers van het CBS. Ook zijn tegelijkertijd andere berekeningen aangepast. Bekijk de alinea ‘Hoe komen de cijfers tot stand’ voor de rekenmethode.
5 oktober 2020 en 7 december 2020 Opheffing meetlocatie Aalst en Lienden
In 2020 zijn twee meetlocaties opgeheven en de gebieden hiervan zijn overgenomen door twee andere locaties. In de week van 5 oktober 2020 is locatie Aalst door Zaltbommel overgenomen, en in de week van 7 december 2020 is locatie Lienden door Tiel overgenomen. Hierdoor wordt vóór deze weken met een verlaagd inwoneraantal gerekend voor locatie Zaltbommel en Tiel.