Vaccinaties
Waar komen de cijfers vandaan?
Het RIVM levert weekcijfers over de vaccinatiegraad en het aantal gevaccineerde mensen; deze cijfers komen op woensdag op het dashboard. De cijfers over de totale vaccinatiegraad in Nederland (18 jaar en ouder / 12 jaar en ouder) komen uit een andere bron dan de cijfers over de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en de vaccinatiegraad per gemeente.
De cijfers over de totale vaccinatiegraad in Nederland zijn de berekende cijfers die het RIVM aanlevert aan ECDC. Deze data zijn nog niet beschikbaar als open data.
De cijfers over de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep zijn nog niet beschikbaar als open data.
De cijfers over de vaccinatiegraad per gemeente zijn beschikbaar als open data.
- Bekijk de open data van het RIVM over de vaccinatiegraad per gemeente
- Bekijk de beschrijving van de dataset van het RIVM over de vaccinatiegraad per gemeente
Het RIVM levert wekelijks cijfers over het aantal gezette prikken. Deze data zijn op dit moment nog niet beschikbaar als open data.
Hoe komen de cijfers tot stand?
Vaccinatiegraad
Het RIVM baseert de cijfers over de totale landelijke vaccinatiegraad tot nu toe op het berekende aantal gezette prikken, omdat de gemelde prikken in het registratiesysteem CIMS eerder niet compleet genoeg waren. Omdat de vaccinatiegraad deels gebaseerd is op berekeningen, kan de werkelijke vaccinatiegraad iets anders zijn.
De cijfers over de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en de vaccinatiegraad per gemeente komen wel uit CIMS. Het RIVM registreert in CIMS bij hoeveel mensen de vaccinatie is begonnen en bij hoeveel mensen de vaccinatie is afgerond. Een vaccinatie is begonnen als iemand een eerste prik heeft gehad. Een vaccinatie is op dit moment afgerond als iemand de laatste benodigde prik heeft gehad. Afhankelijk van het type vaccin is dat direct na de eerste prik (Janssen-vaccin) of pas na de tweede prik (andere vaccins). Als iemand de laatste benodigde prik heeft gehad, is deze persoon volledig gevaccineerd.
Op het dashboard laten we zien hoeveel mensen één prik hebben gehaald, en hoeveel mensen volledig zijn gevaccineerd. Ook laten we zien welk percentage van alle volwassenen (18+) een boostervaccinatie heeft gehaald. Bij de boostervaccinatiegraad zijn derde prikken niet meegerekend. De reden hiervoor is dat derde prikken voor mensen met een ernstige afweerstoornis bij de basisserie horen. Deze mensen krijgen daarnaast ook nog een booster.
De opkomst wat betreft de boostervaccinatie ontbreekt voor de groep 12 jaar en ouder, omdat de groep 12 tot en met 17-jarigen op dit moment niet in aanmerking komt voor een boosterprik.
Als in een bepaalde bevolkingsgroep de vaccinatiegraad heel hoog of juist heel laag is, kan dit herleidbaar zijn tot personen. Vanwege de privacy toont het dashboard in die gevallen daarom 'meer dan 95%' of 'minder dan 5%' in plaats van een precies percentage.
Vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente en aantal volledig gevaccineerde mensen in werkelijkheid hoger
De vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente ligt in werkelijkheid hoger dan op het dashboard staat. Dat heeft drie oorzaken:
- Huisartsen en instellingen hebben een klein deel van de prikken die zij hebben gezet nog niet gemeld aan CIMS. De cijfers over het aantal gevaccineerde mensen zijn daardoor niet compleet.
- In CIMS staan alleen de prikken die zijn gezet bij mensen die toestemming hebben gegeven om hun vaccinatie te registreren.
- Mensen die twee prikken hebben gehad met twee verschillende vaccins, tellen op het dashboard nog niet mee als volledig gevaccineerd. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die een eerste prik met het AstraZeneca-vaccin hebben gehad bij de huisarts en een tweede prik met BioNTech/Pfizer of Moderna bij de GGD.
Voor de leesbaarheid gebruikt het dashboard afgeronde getallen voor de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep en per gemeente. We ronden alle getallen naar beneden af.
Wachttijd na laatste prik
Op het dashboard telt iemand als volledig gevaccineerd direct na de laatste prik. Het dashboard houdt dus geen rekening met de wachttijd na de laatste prik. In Nederland geldt een wachttijd van vier weken voor het Janssen-vaccin en een wachttijd van twee weken voor overige vaccins. Pas daarna geeft de vaccinatie voldoende bescherming tegen COVID-19 en telt de vaccinatie ook als een geldig coronabewijs.
Gezette prikken
Het RIVM houdt in CIMS bij hoeveel prikken GGD-priklocaties, de ziekenhuizen, de instellingen en de huisartsen hebben gezet. Maar de gegevens in CIMS zijn nog niet compleet, omdat huisartsen en instellingen een klein deel van de prikken die zij hebben gezet nog niet hebben gemeld. Daarom toont het dashboard een berekening van het RIVM van het totaal aantal gezette prikken.
Het RIVM maakt de berekening door te kijken naar hoeveel vaccins er zijn bezorgd bij priklocaties. Het RIVM gaat uit van 6,9 doses per flesje voor BioNTech/Pfizer, 10 per flesje Moderna, 11 per flesje AstraZeneca en 5 per flesje Janssen. Voor sommige vaccins kunnen dit andere hoeveelheden zijn dan de fabrikant aangeeft. Het RIVM houdt in de berekende aantallen rekening met 1% verspilling. Bij een deel van de prikken die door de GGD’en zijn gezet, staat in CIMS niet vermeld met welk vaccin dit is gedaan. Deze prikken zijn niet meegerekend in de grafiek.
- Bekijk de toelichting op de berekening op de website van het RIVM
Onder de tabel met de vaccinatiecijfers staat een groene balk. Als u hier klikt op 'meer informatie', verschijnt een tekst met uitleg.
Veranderingen in de cijfers
Correctie aantal volledig gevaccineerde mensen
Vanaf 11 november 2021 tellen mensen die corona en één prik hebben gehad mee als volledig gevaccineerd in de grafiek ‘Gevaccineerde mensen’. Tot deze datum telden zij mee bij de gedeeltelijk gevaccineerde mensen.
Vaccinatiegraad
Mensen die één prik hebben gehad nadat ze corona hebben gehad, tellen vanaf 22 september 2021 ook mee als volledig gevaccineerd in de cijfers per gemeente en per leeftijdsgroep. Hierdoor zijn deze cijfers gestegen. Daarnaast is op dezelfde datum een aantal vaccinaties met Janssen die te veel waren meegeteld, uit de data gehaald. Daardoor is de vaccinatiegraad per leeftijdsgroep wat gedaald.
Vaccinatiegraad per leeftijdsgroep
In week 48 is het aantal gezette prikken bij personen die de 1e en 2e prik bij een verschillende uitvoerder kregen, gecorrigeerd. In deze groep werd een aantal prikken dubbel geteld, en een aantal prikken onterecht niet geteld. Door de correctie daalt het aantal prikken in de berekening van de leeftijdsspecifieke vaccinatiegraad met zo’n 42.000. De correctie heeft geen gevolgen voor de overige indicatoren zoals landelijke vaccinatiegraad of het aantal gerapporteerde prikken.
Ontbrekende prikken toegevoegd
Op 27 juli 2021 zijn ongeveer 160.000 prikken verwerkt die niet goed waren doorgekomen bij het RIVM. Deze zijn op die datum toegevoegd op het dashboard.
Verbeterde data
De GGD heeft geannuleerde of mislukte vaccinaties uit de data verwijderd. Ook heeft de GGD correcties doorgevoerd bij prikken die met verschillende type vaccins zijn gezet. Ongeveer 160.000 prikken zijn uit de dataset verwijderd. In de verbeterde dataset zijn de cijfers tot 9 augustus 2021 verwerkt. Dit is op 10 augustus 2021 op het dashboard bijgewerkt.
Gezette prikken
Vanaf 11 november 2021 geldt voor vaccinaties die worden toegediend door andere uitvoerders dan de GGD (bijvoorbeeld instellingen of ziekenhuizen), dat het niet meer mogelijk is om te schatten hoeveel vaccins er zijn toegediend voor een eerste of tweede vaccinatie. De reden hiervoor is dat de schatting van het aantal toegediende eerste en tweede prikken gebaseerd wordt op het aantal uitgereden vaccins. Bij de uitgereden vaccins wordt geen onderscheid gemaakt tussen de vaccins voor de eerste en tweede prikken en de vaccins die gebruikt worden voor de boosterprik. Er wordt daarom aangenomen dat er door overige uitvoerders vanaf 11 november 2021 geen eerste en tweede prikken meer worden toegediend.
Waar komen de cijfers vandaan?
Het RIVM levert cijfers over boosterprikken en derde prikken. Deze cijfers zijn nog niet beschikbaar als open data.
Hoe komen de cijfers tot stand?
Totaal aantal gezette boosterprikken en derde prikken
Dit getal is het totaal aantal gezette boosterprikken inclusief derde prikken door de GGD en het aantal geschatte boosterprikken door overige uitvoerders.
Aantal boosterprikken gezet door de GGD
De GGD registreert sinds 18 november 2021 hoeveel boosterprikken er worden gezet bij GGD-priklocaties en geeft dit door aan het RIVM.
Aantal geschatte boosterprikken gezet door overige uitvoerders
Deze cijfers zijn een schatting van het aantal boosterprikken dat is gezet door andere uitvoerders dan de GGD. Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen en verpleeghuizen. Het RIVM heeft nog niet alle actuele cijfers van de gezette boosterprikken door deze uitvoerders ontvangen. Naarmate de boostercampagne vordert, zal het aantal door het RIVM ontvangen registraties een beter beeld geven van het werkelijk aantal gezette boosterprikken. Wanneer dit het geval is, zullen de schattingen worden vervangen door geregistreerde prikken.
Het RIVM berekent dit door het aantal uitgereden boosterdoses naar ziekenhuizen en instellingen als basis te gebruiken voor de schatting van het aantal boosterprikken gezet door ziekenhuizen en instellingen. Van dit aantal is 30% afgetrokken. Dit heeft een aantal redenen:
- Een deel van de doelgroep kan nu nog niet de boosterprik ontvangen omdat deze nu COVID-19 heeft of recent heeft doorgemaakt.
- Er is ruim besteld, ook omdat er nu geen vaccinschaarste is.
- Er wordt rekening gehouden met een heel beperkte verspilling.
- Een klein deel van de prikken wordt gebruikt voor een 1e of 2e dosis.
Verder is bij de schatting rekening gehouden met de beperkte houdbaarheid van de vaccins, en de priksnelheid van de uitvoerders.
Aantal gezette derde prikken voor mensen met een afweerstoornis
De GGD houdt sinds 6 oktober 2021 bij hoeveel derde prikken er worden gezet bij mensen met een ernstige afweerstoornis. Een derde prik is geen boosterprik, maar onderdeel van de basis- serie. Het gaat om prikken gezet bij GGD-priklocaties.
Waar kwamen de cijfers vandaan?
Gegevens over de leveringen en de voorraad zijn afkomstig van het RIVM. Deze gegevens zijn niet beschikbaar als open data.
De cijfers over vaccinatiebereidheid kwamen uit het gedragsonderzoek van het RIVM. Het RIVM leverde deze cijfers aan als open data.
- Bekijk de open data van het RIVM over de vaccinatiebereidheid
- Bekijk de beschrijving van de dataset van het RIVM over de vaccinatiebereidheid
Hoe zijn de cijfers tot stand gekomen?
Leveringen
Het dashboard toont in de grafiek ‘Leveringen’ de vaccins die Nederland krijgt. Het RIVM gaat uit van 6,9 doses per flesje voor BioNTech/Pfizer, 10 doses per flesje voor Moderna, 11 doses per flesje voor AstraZeneca en 5 doses per flesje voor Janssen. Voor sommige vaccins kunnen dit andere hoeveelheden zijn dan de fabrikant aangeeft.
In deze cijfers tellen ook de vaccins voor Caribisch Nederland mee en de vaccins die Nederland doneert aan andere landen.
Voorraad per type vaccin
Het dashboard toont in de grafiek ‘Voorraad per type vaccin’ de totale en de beschikbare voorraad per type vaccin bij de centrale opslaglocatie. De totale voorraad bevat de beschikbare en de nog niet beschikbare voorraad. De nog niet beschikbare voorraad zijn de vaccins die nog gecontroleerd moeten worden.
De omvang van de voorraden fluctueert. Vlak na een nieuwe levering is de totale voorraad van een vaccin relatief hoog, vlak voor de volgende levering uit controle komt, is de beschikbare voorraad lager.
In deze cijfers tellen ook de vaccins voor Caribisch Nederland mee en de vaccins die Nederland doneert aan andere landen.
Vaccinatiebereidheid
De cijfers zijn een optelsom van deelnemers aan het gedragsonderzoek die al gevaccineerd zijn en deelnemers die gevaccineerd willen worden. In het gedragsonderzoek krijgen mensen de vraag of zij een uitnodiging hebben gehad voor vaccinatie. Het percentage op het dashboard bij ‘vaccinatiebereid of al gevaccineerd’ bestaat uit de som van vier antwoordcategorieën, namelijk: 1) uitnodiging ontvangen en al gevaccineerd, 2) uitnodiging ontvangen en afspraak gemaakt, 3) uitnodiging ontvangen en van plan afspraak te maken, en 4) nog geen uitnodiging ontvangen maar wil wel gevaccineerd worden.
De deelnemers aan het onderzoek zijn een zo goed mogelijke afspiegeling van de bevolking. Het is echter bekend dat bepaalde groepen niet goed vertegenwoordigd zijn in het onderzoek, zoals mensen met een migratieachtergrond. Bij deze groepen is de vaccinatiebereidheid lager. Als deze groepen wel goed vertegenwoordigd zouden zijn in het onderzoek, zouden de cijfers volgens het RIVM waarschijnlijk iets lager zijn.
Veranderingen in de cijfers
Tot en met ronde 11 van het gedragsonderzoek (gehouden van 20 t/m 26 april) werd onderzoek gedaan naar de vaccinatiebereidheid van mensen die nog geen uitnodiging hadden gehad voor vaccinatie. Alleen mensen die nog geen uitnodiging hadden gehad, kregen de vraag of zij een prik willen hebben tegen COVID-19. Omdat steeds meer mensen een uitnodiging hebben gehad, levert deze vraagstelling na verloop van tijd een vertekend beeld op.
Vanaf ronde 12 (gehouden van 11 t/m 17 mei) is de vraagstelling daarom aangepast zoals hierboven beschreven onder ‘Hoe komen de cijfers tot stand?’.
Andere cijfers over vaccinatiebereidheid
Er zijn ook andere terugkerende onderzoeken die de vaccinatiebereidheid meten, bijvoorbeeld het onderzoek van I&O research en het onderzoek van Ipsos. Het RIVM doet ook nog een ander onderzoek (WP3) dat de vaccinatiebereidheid meet, maar dit onderzoek wordt minder vaak uitgevoerd. Het CBS doet onderzoek per kwartaal.
De uitkomsten van de onderzoeken kunnen verschillen. Dit komt onder andere doordat het RIVM in het gedragsonderzoek alleen de mensen meetelt die duidelijk ‘ja’ antwoorden op de vraag of ze een prik willen krijgen, terwijl andere onderzoeken ook alle mensen meetellen die ‘waarschijnlijk wel’ een prik willen. Ook kan de datum van het onderzoek invloed hebben op de vaccinatiebereidheid, omdat de vaccinatiebereidheid verandert over tijd.